Ode aan de temperatuur

Wat bedoelen we precies met warm of koud?

Vaak zijn het de alledaagse dingen die, als je er goed over nadenkt, best bijzonder zijn.

Momenteel hebben we een koud voorjaar. Eigenlijk bedoelen we daarmee dat de temperatuur onder het maandelijks gemiddelde ligt.

April heeft een gemiddelde temperatuur van 9.8°C en die lag dit jaar op 6.7°C.

Maar temperatuur is ook relatief, want bij een gemiddelde temperatuur van 6.7°C in januari spreken we over een zachte maand.

Temperatuur is relatief

Het ligt er dus aan waar we ons in het jaar bevinden. Maar dat is niet alles, warm of koud heeft ook te maken met lichaamsbeweging en de kleding die je draagt. Klimaattechnici weten daar alles van. Bij het ontwerpen van een installatie houden ze rekening met de activiteit die in een ruimte plaatsvindt.

De ontwerptemperatuur in een subtropisch zwembad is hoger dan de temperatuur in een sportschool. Net zoals die in een bedrijfskantine juist lager is dan in een kantoorpand.

Over het algemeen spreken we van een behaaglijke temperatuur bij 21°C.

Een mooie lentedag met 24°C ervaren we als prettig. Bij 34°C is het heet en 15°C is weer aan de kille kant.

De indicatie van temperatuur

Graden Celsius. Het is de indicator die we geven aan de temperatuur waarmee we bepalen of iets warm of koud is.

De Zweeds astronoom Anders Celsius baseerde zijn temperatuurschaal op het punt waarop water bevriest en het punt waarop water kookt.

In Amerika gebruiken ze de Fahrenheitschaal. Gabriel Fahrenheit koos 0 graden voor het punt waarop een water met zout mengsel bevroor (-17,8°C) en voor 100 graden nam hij de lichaamstemperatuur van de mens, namelijk 37°C.

Het ligt er dus maar net aan waar je wieg staat. Voor de één is 24° aangenaam terwijl het voor de ander bitterkoud is.

De ware essentie van temperatuur

Er bestaat nog een temperatuurschaal en dat is de Kelvin schaal. Eigenlijk is dit de schaal die de essentie van temperatuur het best benaderd.

Let op want nu wordt het wat abstracter. Als je een paar honderd keer inzoomt op het beeldscherm waar je nu op kijkt betreed je een heel andere wereld.

Dit is het universum van het atoom.

Alles is opgebouwd uit atomen en elk atoom trilt. Er zijn atomen die zachtjes trillen en atomen die krachtig en energiek bewegen. Hoe harder een atoom trilt, hoe hoger de temperatuur.

Eigenlijk is temperatuur niets anders dan de kinetische energie van een atoom.

Groep atomen in een kristalrooster, het beeld is 100 miljoen keer ingezoomd. (Bron: Science)

Onlangs schoten fysici één van de scherpste foto’s die ooit van een groep atomen is gemaakt. Je ziet zelfs de warmtetrillingen als een waas rond de heldere atoompunten.

Terugkomend op de temperatuurschaal van Kelvin, want daar is iets bijzonders mee. Kelvin bepaalde voor zijn schaal alleen het nulpunt. Dit is het punt waarop geen enkele atoom meer trilt.

Dit is het absolute nulpunt, 0 Kelvin of -273°C.

Conclusie

Wat is dus warm en wat is koud?

Eigenlijk is er maar één punt waarop het koud is en dat is het absolute nulpunt van -273°C.

Alles wat daarboven zit, is een vorm van warmte.

Het ligt aan de samenloop van omstandigheden uit het verleden dat we temperatuur aangeven in graden Celsius of Fahrenheit. Mocht de geschiedkundig volgorde iets anders zijn geweest dan hadden we temperatuur aangeduid als energieniveau van een atoom.

Hoe warm is het?

Op de thermostaat staat een kwantumgetal van 350n, ik zet hem maar iets hoger.

Vind je dit interessant en wil je meer weten over temperatuur, behaaglijkheid en alle factoren die daarmee te maken hebben?

In de cursus Klimaattechniek komen al deze onderwerpen aan bod. Het is een ideaal vertrekpunt waarna je diverse richtingen in de koel, klimaat- en installatietechniek op kunt. Klik hier en ga direct naar de opleiding.

Advies nodig?

Wij helpen je graag!

Michel Klok

Koeltechniek (10)

Elektrotechniek (3)

Logistiek & Veiligheid (7)

Klimaattechniek (2)

Soft Skills (3)

Installatietechniek (3)