Hoe groot is het tekort
aan technisch personeel?

Al jaren is er een groot tekort aan technisch personeel maar heeft de coronacrisis daar een einde aan gemaakt? De arbeidsmarkt fluctueert gestaag mee met de conjectuur en die heeft half maart een flinke tik gekregen.

In dit artikel:

• Krijg je inzicht in de cijfers van het CBS en UVW;
• Leer je waarom zo weinig mensen voor de techniek kiezen;
• Ontdek je welke impact de coronacrisis heft op online vacatures;
• Geven we een toekomstvoorspelling voor de technische sector.

Eerst de cijfers

Eind 2019 waren meer dan 1.2 miljoen mensen werkzaam in de techniek. Dat is ruim 14% van de totale beroepsbevolking.

Saillant detail, van de 1.27 miljoen technische beroepen werd 87% ingevuld door mannen. Slechts 13% van de technische bevolking was vrouw. Bekijken we dit over een periode van vier jaar dan zit daar weinig tot geen beweging in.

De technische sector is verdeeld in verschillende sectoren. Een aantal van de belangrijkste zijn:

• Bouwarbeiders: hieronder vallen timmerlieden, schilders, behangers en metaalspuiters. Loodgieters en pijpfitters.
• Elektriciens en elektronicamonteurs: denk hierbij aan installateurs en reparateurs van elektrische, elektronische en telecommunicatie apparatuur.
• Ingenieurs en onderzoekers: dit beroepssement omvat de biologen en natuurwetenschappers en ingenieurs.
• Vakspecialisten natuur en techniek: hieronder vallen technici bouwkunde en natuur, productieleiders industrie en bouw en procesoperators.
• Metaalarbeider, machinemonteurs, productiemachinebeheerders en assemblagemedewerkers spreken voor zich.
• Hulpkrachten bouw en industrie: dit segment omvat Bouwvakhulpen, hulparbeiders weg- en waterbouw, puinruimers, wegwerkers, grondwerkers, inpakkers.
• Overige ambachten: dit zijn meubelmakers, kleermakers en stoffeerders, drukkerijmedewerkers en medewerkers kunstnijverheid, springmeesters, duikers, ongedierte en onkruidbestrijders.

 

Waarom is er een tekort aan technici?

Vooral vacatures op mbo- en hbo-niveau zijn moeilijk vervulbaar. Vaak ontbreken de juiste kwalificaties bij sollicitanten. Met kwalificaties bedoelen we opleidingsniveau, opleidingsrichting, werkervaring en vakkennis.

Over de laatste vier jaar is het aantal mensen met een technisch beroep gestegen met 2.8%. De totale beroepsbevolking is met 6.3% gestegen. De techniek blijft dus achter op de rest van de beroepsbevolking terwijl er al een tekort was. Waar ligt dat aan?

In elektro en installatie – de sector waarin wij onderwijs geven – is voornamelijk mbo-niveau 3 of 4  een vereiste. Er zijn te weinig technische instromers van dit niveau.

Veel jongeren leren door – al dan niet gestimuleerd door hun ouders die dat zelf niet hebben gedaan. Hierdoor ontstaat een negatief beeld van de techniek als laag of minder. Vaak worden technische beroepen geassocieerd met fysiek zwaar werk. Uiteraard geldt dat nog steeds voor sommige beroepen maar over het algemeen is de techniek veel geavanceerder dan veel mensen denken.

En eerlijk is eerlijk, het wiskundegehalte bij technische opleidingen is hoog, ook op de ‘lagere’ niveaus. Wiskunde en natuurkunde zijn de rode draad die door bijna alle technische opleidingen lopen en daar hangt over het algemeen het label moeilijk aan. Velen denken bij wis- en natuurkunde aan formules, Einstein en een schoolbord vol rekensommen.

Op hetzelfde niveau – zowel hbo als mbo – zijn legio beroepen die goed betalen en waar je ‘minder moeite’ in de vorm van wiskunde en natuurkunde hoeft te doen.

En toen kwam corona

Voordat de coronacrisis uitbrak was de krapte op de arbeidsmarkt bijna net zo hoog als tien jaar geleden.

Hoog- en laagconjectuur zijn van invloed op de arbeidsmarkt. Kijk maar naar een sector als de bouw. Na de kredietcrises van 2008 klapte de hele sector in elkaar met als gevolg vele ontslagen. Diezelfde crisis zorgde uiteindelijk voor een tekort aan woningen waardoor de bouw momenteel een van de grootste sectoren uit de techniek is.

Ook de coronacrisis met de bijbehorende maatregelen heeft zijn impact op de arbeidsmarkt en de techniek. Vergelijken we het aantal openstaande online vacatures van voor het begin van de coronacrisis (week 1-11) met het aanbod net na de eerste maatregelen (week 12-14) dan zien we een daling van 12%.

Hoe ziet de toekomst er uit?

Voorspellingen voor de toekomst zijn altijd lastig maar we hebben indicatoren dat er voorlopig nog geen einde aan het tekort aan technici is.

Allereerst de openstaande online vacatures. In de tweede helft van de coronacrisis zijn deze weliswaar gedaald, maar niet zo sterk als in de eerste helft. Vergelijking van deze twee perioden laat een lichte daling van slechts 4% zien. Dat is een stuk minder dan de 12% uit de eerste periode.

Een onderwerp dat (zoals vele ontwerpen) is ondergesneeuwd door al het coronanieuws is de energietransitie. De transitie naar groene energie gaat gewoon door en dat vraagt om nieuwe dikke kabels en bijbehorend personeel. Installateurs die:

• Zonnepanelen monteren en onderhouden;
• Warmtepompen installeren;
• Elektriciteitsnetten aanleggen.

Bovendien is er nog steeds een groot woningtekort. Ook dat vraagt om bouwpersoneel, loodgieters, elektriciens en installateurs. Technici op mbo-niveaus 2, 3 en 4. Precies de opleidingsniveaus die Studium faciliteert.

Conclusie

Wel of geen coronacrisis, het tekort aan technisch personeel is nog steeds substantieel. Met 46.300 openstaande online vacatures steekt de techniek met kop en schouders boven de andere beroepsgroepen uit. Om een indicatie te geven, de beroepsklasse die (momenteel) na techniek het hoogste aantal vacatures open heeft zijn bedrijfseconomische en administratieve beroepen met 17.720 openstaande vacatures.

Een van de grootste factoren van dit tekort is de aanstroom van opgeleid technisch personeel. Maak de techniek aantrekkelijk dan kiezen jongeren vanzelf voor een technische opleiding. Wat dat betreft valt er nogal wat te leren van Elon Musk en zijn Space-X. Maar dat is stof voor een andere blog.

 

Bronnen:

https://www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie/

https://www.uwv.nl/overuwv/Images/factsheet-technische-beroepen.pdf

https://www.uwv.nl/overuwv/Images/moeilijk-vervulbare-vacatures-2019.pdf

https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/82808NED/table?fromstatweb